Nasıl Özür Dilenir

Yanlış yaptığımız bir şeyden sonra karşıdaki kişiyle ilişkiyi düzeltme amacıyla ona pişmanlık duyduğumuzu dile getirmek için özür dileriz. İyi bir özür 3 önemli faktörü bir araya getirecektir; pişmanlık, sorumluluk ve çare. Bir hata için özür dilemek zor gözükebilir ama bu başkalarıyla olan ilişkinizi onarmaya ve geliştirmeye yardımcı olacaktır.

Özrün Hazırlanması

1Haklı olmak fikrinden vazgeçin. Öznel bir konu olacağından dolayı, 2 kişi arasında geçen bir olayın detaylarını uzun uzadıya tartışmak genelde çözümü engelleyici bir etkendir.  Olayları nasıl deneyimlediğimiz ve yorumladığımız bize özeldir. Bu yüzden 2 farklı insan aynı olayı çok farklı açılardan görüp yorumlayabilir. Karşıdaki insanın haklı olmadığını düşünseniz dahi, dileyeceğiniz özür, karşıdakinin hislerini ve düşüncelerini doğru kabul ettiğinizi göstermelidir.

  • Örnek olarak, partneriniz olmadan bir filme gittiniz. Partneriniz kendini dışlanmış ve incinmiş hissetti. Onsuz gitmekte haklı olduğunuz veya onun böyle hissetmekle yanlış yaptığı hakkında tartışmadan dileyeceğiniz özürde onun incindiğini kabul etmelisiniz.

2”Ben” öznesini kullanın. Özür dilerken en çok yapılan hatalardan biri de ben öznesi yerine sen öznesini kullanmaktır. Özür dilerken, yaptığınız şeylerden dolayı sorumluluğu kabul etmelisiniz. Kendinizi savunmak için sorumluluğu başka insanların üzerine yıkmayın. Özür dilerken başka bir insanı suçlarmış gibi konuşmak yerine, konuşmada, ne yaptığınız üzerine odaklanın.

  • Örneğin; çok kullanılan ama etkisiz bir özür dileme yöntemi olan “”İncinmene üzüldüm.” veya “Öfkelenmene üzüldüm.” gibi ifadeleri kesinlikle kullanmayın. Özür karşıdaki insanın ne hissettiğine dair pişmanlık belirtmemeli, bunun yerine sizin sorumluluğunuzu kabul ettiğinizi göstermelidir. Bu gibi ifadeler sorumluluğu karşı tarafa yıktığınızı belirtir.
  • Bu ifadeler yerine, odağı kendi üzerinizde tutun. “Seni incittiğim için üzgünüm”, “Yaptıklarım seni üzdüğü için özür dilerim.” gibi kuracağınız cümleler, verdiğiniz zarar için aldığınız sorumluluğu gösterir ve başka insanları suçlamaktan kaçınmanızı sağlar.

3Eylemlerinizi haklı çıkarmaktan kaçının. Başka bir insana açıklama yaparken kendinizi haklı çıkarmak istemek doğal bir istektir. Ancak, mazeretler dilenen özürün anlamını değiştirebilir. Karşınızdaki insanın, özürün samimiyetsiz olduğuna inanmasına neden olur.

  • Özür dilerken kullanacağınız mazeretler incittiğiniz insanın sizi yanlış anladığına dair anlamlar içerir. “Olayı yanlış anladın.”. Aynı zamanda incinmenin kötü olmadığına dair ifadeler de içerir. “O kadar kötü değil.”

4Mazeretleri çok dikkatli kullanın. Özür dilerken karşıdaki insanı kırmak istemediğinizi veya olayın kasıtlı olmadığını açıklayabilirsiniz. Bu, ona değer verdiğinize ve zarar vermek istemediğinize dair ona bir güvence verebilir. Ancak, sunacağınız mazeretin sizi haklı çıkarma durumuna kaymamasına dikkat edin.

  • Mazeretlere olarak, kasıtınızın farklı olduğunu söyleyebilirsiniz; “Seni incitmek istemedim”, “Kazaydı”. İrade eksikliği de mazeret olarak kullanılabilir; “Sarhoştum ve ne söylediğimi bilmiyordum.”  Bu nedenleri açıklamadan önce, sebep olduğunuz zararı kabul ettiğinizden ve sorumluluğu kabullendiğinizden emin olun.
  • Kendinizi haklı çıkarmak yerine sebep sunmanız incinen kişinin sizi affetmesini kolaylaştıracaktır. Sorumluluğu, onu incittiğinizi, yapılması gerekenin aslında farklı olduğunu kabul etmeniz, bir daha aynı davranışı sergilemeyeceğinize dair garanti verip, karşıdaki kişinin sizi affetmesini büyük ölçüde kolaylaştıracaktır ve gelecekte size daha çok kolaylık sağlayacaktır.

5”Ama”lardan kaçının. Ama kelimesini içeren bir özür asla bir özür olarak anlaşılmayacaktır. Bunun nedeni “ama” kelimesi kendinden önce söylenen bütün sözlerin anlamını yitirmesine sebep olur. Odak noktası olması gereken yerin, etkisini kaybetmesini sağlar. İnsanlar “ama” kelimesini duyduklarında sizi dinlemekten vazgeçmeye meyilli olurlar.

  • Örnek olarak, şu gibi sözleri kullanmayın, “Üzgünüm ama sadece yorgundum.”. Bu cümle pişmanlığınızı belirtmek yerine sadece sizi haklı çıkarmaya yönelik bir cümle gibi anlaşılır.
  • Bunu yerine şöyle bir cümle kurabilirsiniz; “Sana sinirlendiğim için özür dilerim. Seni kırdığımı biliyorum, yorgundum ve pişman olduğum bir şey söyledim.”

6Muhatabınızın ihtiyaçlarını ve kişiliğini göz önünde bulundurun. Bazı bilimsel çalışmalara göre, “benlik kurgusu” karşınızdaki insanın özürünüzü kabul etmesini büyük ölçüde etkiler. Başka şekilde ifade etmek gerekirse, karşınızdaki insanın aranızdaki ilişkide kendisini gördüğü pozisyon, nasıl bir özürün daha efektif olacağını etkiler.

  • Örneğin, bazı insanlar ileri derecede bağımsızlardır ve hak ve özgürlüklere çok büyük önem verirler. Bu insanlar, incinme için özel bir çözüm sunan özürlere karşı daha açık ve anlayışlı olurlar.
  • Yakın kişisel ilişkilerine daha fazla önem veren insanlar, empati ve pişmanlık belirten özürlere karşı daha sıcak olurlar.
  • Bazı insanlar ise sosyal kurallara ve normlara çok önem verirler ve kendilerini daha büyük bir sosyal grubun parçası olarak hissederler. Bir kuralın ihlal edildiğini belirten özürler bu insanlar için daha uygun olacaktır.
  • Eğer kişiyi çok fazla tanımıyorsanız, yukarıdaki faktörlerden hepsinden biraz kullanmaya çalışınız.

7Yardımcı olacaksa konuşmanızı bir kağıda yazın. Konuşmayı toplamakta güçlük çekiyorsanız, düşüncelerinizi kağıda dökebilirsiniz. Bu sayede hislerinizi tam olarak kelimelere yansıtmak kolaylaşacaktır. Acele etmeden, neden özür dilemek zorunda hissettiğinizi düşünün ve aynı hatanın bir daha olmaması için neler yapmanız gerektiğini anlamaya çalışın.

  • Çok duygusal olacağınızı hissediyorsanız, notlarınızı yanınızda götürebilirsiniz. Karşınızdaki kişi, ona bu kadar özen göstermenize karşı size minnettar bile olabilir.
  • Eğer özürü mahvedeceğinizi düşünüyorsanız, yakın bir arkadaşınızla oturup beraber üzerinden geçebilirsiniz. Zorlama yapılmış veya ezberden okunmuş gibi görünmesini istemiyorsanız özür üzerinde çok fazla çalışmayın. Ancak başkasıyla beraber pratik yapıp ondan fikir almanız size yardımcı olabilir.

Kaynak

  • http://fambizpv.com/articles/resolving_conflict/meaningful_apology.html
  • http://www.wikihow.com/Apologize
  • http://www.wsj.com/articles/the-best-way-to-make-up-after-any-argument-1405379667

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir