Elinizde bulunan banknotun güvenilirliğinden emin değilseniz bu adımları takip ederek paranızın gerçek değerini tasdik edebilirsiniz. Sahte para bulundurmak , üretmek ve kullanmak suçtur. Bir savcı dolandırma amacında olduğunuzu kanıtlarsa yasalar sizi para cezası ve 20 yıla kadar hapis cezası arasında bir bedel ile cezalandırabilir. Elinize sahte bir banknot geçerse yetkili mercilere iletmekle yükümlüsünüzdür.
Dokunarak Anlamak
1.Kağıdın dokusunu hissedin. Sahte para genellikle gerçek paraya göre belirgin bir biçimde farklı hissettirir.
- Gerçek para keten lifi ve pamuktan yapılmaktadır. Böylece ağaçtan üretilen normal kağıttan yapılan para ile farklı olmaktadır. Gerçek para daha dayanıklı olması için yapılır ve yıllanmasına rağmen o gıcır gıcır olma durumunu kaybetmez bunun yanı sıra ise normal kağıt ise yıprandığında yumuşar ve yırtılır.
- Basılan kağıt banknotlar ticari olarak satılmazlar. Ayrıca kağıt ve mürekkebin kimyasal bileşimi gizlidir. Sahte parayı tanımlamada yeteri kadar tecrübeniz olmasa bile doku farkını net bir şekilde anlayabilirsiniz.
- Oymalı basma işlemi ile üretilen orjinal para üzerindeki mürekkepte hafif bir yükselme olur. Yeni bir dolar banknotu tutuyorsanız mürekkebin bu dokusunu hissedebilmelisiniz.
- Tırnağınızı portrenin bulunduğu kısımda dolaştırın. Ayırt edici çıkıntıları hissedebilmelisiniz. Kalpazanlar bunu taklit edemezler.
2. Banknotun inceliğine dikkat edin. Orjinal para genellikle sahte paradan daha incedir.
- Para yapma işlemi baskı sırasında uygulanan binlerce tonluk basınç işlemini de kapsar. Sonuç olarak, gerçek para, normal kağıda göre daha ince ve gıcır gıcır hissettirir.
- Çoğu kalpazan için kullanılabilecek tek seçenek parşömen kağıdıdır ki bu kağıt türü de ofis malzemeleri satan pek çok mağazada bulunmaktadır. Yine de, bu kağıt bile orjinal paradan daha kalın hissettirmektedir.
3. Aynı değer birimine ve seriye sahip olan başka bir banknot ile karşılaştırın. Farklı değer birimine sahip olanlar farklı görüneceklerdir, bu yüzden elinizde eş değer bir banknot olsun.
- Banknotun gerçekliğinden hala şüpheliyseniz, gerçek olduğundan emin olduğunuz bir banknot ile yan yana koyup incelemeniz aradaki farkı anlamanızda size yardımcı olabilir.
- 1$ ve 2$ haricindeki tüm para değerleri 1990 yılından bu yana en az 1 kez yeniden dizayn edilmiştir. Bu yüzden şüphelendiğiniz bir para ile yapabileceğiniz en iyi karşılaştırma aynı seriye veya tarihe sahip olan başka bir para ile karşılaştırmaktır.
- Paranın görüntüsü yıllar geçtikçe değişmiş olsa bile, paranın verdiği ayırt edici his büyük oranda aynı kalacaktır. 50 yıl önce üretilmiş olan bir dolar banknotu ile yeni üretilmiş olan bir dolar banknotu aynı hissiyatı verebilir.
Bakarak Anlamak
1.Baskı kalitesini kontrol edin. Sahte baskılar, göreceli yassılığa sahip ve ayrıntı eksikliği eğilimindedirler. Gerçek bir para birimini yapmak bilinmeyen ve son derece zor baskı yöntemlerini içerdiğinden dolayı kalpazanlar genellikle doğaçlamaya zorlanırlar.
- Gerçek ABD doları, düzenli ofset ve dijital baskı ile kopyalanamayan teknikler kullanılarak basılmaktadır. ( Bunlar kalpazanlarında kullandığı araçlardır.) Bulanık alanlara özellikle kenarların etrafında bulunan ince ayrıntılara bakın.
- Kağıtta renkli liflere bakın. Tüm banknotlarda kağıt üzerine küçük kırmızı ve mavi lifler saklanır. Sahtecilik yapanlar, bu lifleri kağıda bastırarak veya çizerek çoğaltmaya çalışırlar. Sonuç olarak bu işlem sonucunda mavi ve kırmızı lifler kağıdın bir parçası olmak yerine kağıda basılmış gibi görünecektir.
2. Kenarlara bakın. Gizli servis yetkililerine göre gerçek paranın dış sınırı “açık ve kesintisiz” olmalıdır.
- Federal Rezerv ve Hazine mühürlerinde, kenarların testere-diş noktaları gerçek banknotlarda keskin ve iyi tanımlanmış olmalıdır. Sahte bir banknot üzerindeki mühürler genellikle düzensiz, küt veya bozuk testere-diş noktalarına sahiptir.
- Akan mürekkep olup olmadığını kontrol edin. Gerçek ve sahte banknotlar arasındaki baskı yöntemindeki farklılık nedeniyle kenar mürekkebi bazen sahte şekil alacak şekilde akabilir.
3. Portreyi inceleyin. Resmin üzerindeki kişinin resmine bakın. Banknotun sahte olup olmadığını size söyleyecek belirli tutarsızlıklar görmek mümkün.
- Sahte banknotlardaki portreler donuk, bulanık ve düz görünebilir; gerçek para biriminde portreler keskindir ve çok ince detayları barındırır.
- Gerçek banknot üzerinde portre arka plandan öne çıkma eğilimindedir. Sahte banknotlarda, portrenin boyası banknotla karışmaya çok fazla eğilim gösterir.
- Portrenin kenarını incelemek için bir büyüteç kullanın. Portrenin kenarlarında tekrarlanan “UNITED STATES OF AMERICA” ifadesi olmalıdır. Çıplak gözle bakıldığında düz bir çizgiye benzetilebilir. Bu özellik, büro makineleri, fotokopi makineleri veya yazıcılar arasındaki boyut ve ayrıntılar nedeniyle çoğaltma işlemini zor hale getirir.
4. Seri numaralarını inceleyin. Portrenin iki tarafında banknot üzerinde iki seri numarası bulunmalıdır. Banknota dikkatle bakıp seri numaralarının eşleştiğinden emin olun.
- Banknot üzerindeki seri numaralarına bakın ve hazine mührünün rengiyle karşılaştırın. Eğer eşleşmiyorlarsa banknot muhtemelen sahtedir.
- Sahte banknotlar üzerinde eşit aralıklarla ya da aralıksız olarak sıralanan seri numaralar olabilir.
- Çok sayıda şüpheli banknot alırsanız, seri numaralarına bakıp hepsinin aynı olup olmadığına bakın. Kalpazanlar sahte banknotlar üzerindeki seri numaralarını değiştirmeyi ihmal edebilirler. Eğer seri numaralar aynı ise elinizdeki banknotlar sahtedir.
Güvenlik Özelliklerini İnceleyin
1.Parayı ışığa tutun. 1 ve 2 dolar banknotlar haricindeki tüm banknotlarda yukarıdan aşağıya doğru uzanan bir güvenlik şeridi bulunmalıdır.
- Şerid, kağıda gömülmüş ( basılı değil) ve Federal Rezerv Mühürü’nün solundaki açık alan boyunca dikey olarak ilerler. Gerçek banknotları ışığa tuttuğunuzda güvenlik şeridini kolaylıkla görebilirsiniz.
- 10 ve 20’lik banknotlar ve 5, 50 ve 100’lük banknotlar numaralandırılmış olan “USA” ibaresi ardından banknot adı yazılı halde basılacaktır. Bu şeridlerin eskimesi durumunda düşük değerdeki banknotlar çamaşır suyu ile silinip yerine yüksek değerler yazılıp piyasaya sürülmeye çalışılabilir.
- Notu hem önünden hem de arkasından okuyabilmelisiniz. Ayrıca sadece ışık kaynağına karşı görünür olmalıdır.
2. Güvenlik şeridlerine bakmak için ultraviyole ışık kullanın. Yüksek değerdeki banknotların üzerindeki şeritler belirli bir renkte görünür hale gelirler.
- 5 dolarlık banknot mavi, 10 dolarlık banknot turuncu, 20 dolarlık banknot yeşil, 50 dolarlık banknot sarı, 100 dolarlık banknot pembe renkte görünmelidir.
- Banknotunuz ultraviyole ışık altında beyaz renkte kalırsa büyük ihtimalle sahtedir.
3. Filigranı kontrol edin. Banknotun üzerindeki kişinin görüntüsünü taşıyıp taşımadığını öğrenmek için doğal ışıkta portreyi inceleyin.
- Filigranı kontrol etmek için banknotu ışığa doğru tutun. 1996’dan itibaren tüm 10-20-50-100’lük banknotlarda portredeki kişi banknot üzerinde bir filigran olarak bulunur. 1999 ve sonrasında ise 5’lik banknotlarda bulunur.
- Filigran kağıdın sağ tarafında gömülü olmalı ve her iki taraftanda görünebilmelidir.
4. Renk değiştiren mürekkebi incelemek için banknotu eğin. Renk değiştiren mürekkep, banknot eğildiği zaman rengi değiştiren mürekkeptir.
- Renk değiştiren mürekkep, 1996 ve sonrasında 100-50-20’lik banknot serilerinde, 1999 ve sonrasında 10’luk banknot serilerinde bulunur.
- 5 veya daha düşük değerdeki banknotlarda henüz bu özellik yoktur. Başlangıçta renk yeşilden siyaha dönüşür gibi görünürken banknotların yeni tasarımlarında bakırdan yeşile doğru dönüşüyor.
5. Mikro baskıyı inceleyin. Mikro baskıda çıplak gözle görülemeyecek şekilde küçük bir sözcük ya da sayı içeren modüller bulunur. Yalnızca büyüteç kullanılarak okunabilir.
- 1990’dan başlayarak, 5 ve daha yüksek değerdeki banknotlarda belirli bölgelere bu tür küçük baskılar eklendi.
- Belirli bölgeler için endişelenmeyin. Mikro baskının çoğaltılması zor olduğundan dolayı sahte banknotlarda bu tür baskıları görmek neredeyse imkansızdır.
- Mikro baskılı sahte banknotlar, bulanık harf veya sayıya sahip olma eğilimindedirler. Gerçek bir banknot üzerinde mikro baskı net ve keskindir.
Kaynak: 1 (Erişim: ) 2 (Erişim: )