Aracınızda bulunan turbonun arıza yapmış olabileceğinden şüpheleniyorsanız bunu tespit etmek için öncelikle turbonun nasıl çalıştığını anlamalı sonrasında ise arıza belirtilerinin aracınızda olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Makalenin ilk bölümünde turbonun nasıl çalıştığı en yalın haliyle anlatılacak ve ikinci bölümünde de Turbo arızasının belirtileri anlatılacaktır. bunları öğrenmek için okumaya devam etmeniz yeterlidir.
Turbo Nasıl Çalışır?
1. Turbonun çalışması araba markasından markasına farklılık gösterebilir. Turbo çalışması için gerekli olan hareketi, egzos gazlarının paneli döndürmesinden alır. Burada hareket için iki sistem bulunmaktadır. Bunlardan biri turbo motorun egzos emme kısmının doğrudan egzos manifolduna bağlanması, diğeri ise bir metal hortum aracılığıyla egzos monifolduna bağlanması şeklindedir.
- Bu durumda turboyu çalıştırmak amacıyla fazladan bir güç harcanmaz. Bununla birlikte de turbonun veriminin yüksek olması için egzos gazınında yüksek miktarda olması gerekecektir. Egzos gaz miktarının yüksek olması ise yüksek devirde mümkün olabilecek bir durumdur. Bu da turbonun belli bir devir üzerinde etkisinin neden hissedildiğinin açıklamasıdır. Hyundai vb. birçok firma turbo sistemi için bu yöntemi kullanmaktadır.
2. Turbonun hareketi için lazım olan güç direk motordan alınır. Bu yöntemle turbonun çalışması için gerekli olan güç motordan alındığından dolayı aracın gücünden bir miktar çalınmış oluyor. Sonradan turbo katkısıyla çaldığı bu gücü telafi etmiş oluyor.
- Turboda sıkıştırılan hava ısındığından dolayı ki bu da basınç altında olan havanın ısınmasından dolayıdır, soğutulması gerekecektir. Soğuk hava, sıcak havaya kıyasla daha fazla yoğunluğa sahiptir ve daha çok oksijen barındırır. Oksijenin daha çok olması daha fazla yanma olmasını ve bundan dolayı da daha fazla itme oluşmasını sağlar. Turbo için bu sıcak havanın soğutulması “Cooling” olarak adlandırılmakta ve soğutma işlemini yapan cihaz da “İntercooler” olarak tanımlanmaktadır.
- Örneğin, aracın turboyu 2500 devirde açıyor olması turbo pallerinin lazım olan basıncı üretebilmesi için gerekli olan devire ulaştığı motor devri anlamına gelir. Araçlardaki turbolar özel uygulamalar haricinde bu devire, takılan motorun özelliğine bağlı olarak 1500-3500 arasında bir devirde ulaşırlar.
- Turbonun nasıl çalışacağını anladıktan sonra şimdi detaylıca Turbo arızasının belirtilerini inceleyecek olursak:
Turbo Arızasını Anlama
1. İlk olarak aracın çekişi haddinden fazla düşer. Aracınızda özellikle de belli bir devirden sonra ciddi anlamda çekiş düşüklüğü yaşıyorsanız bu durum turbonun arızalandığı yönünde bir işarettir.
- Turbo bozukken aracı kullanmanız araca herhangi bir zarar vermez. Örneğin araçlardaki ABS devre dışı kalsa da frenler normal olarak çalışmaya devam eder. Turbo sistemi de buna benzer bir şekilde devre dışı kalırsa araç normal işleyişini devam eder. Turbonun bozulması durumunda turbonun getirceği ekstra güçten yararlanılamaz ve motor hacmi düşük olan araçlarda fazla dik yokuşlarda arabanın çıkması zorlaşabilir.
- Sadece turbo bozulduysa bu çok ciddi rakamlar ödeyeceğiniz anlamına gelmeyebilir. Model model fiyatlar 1500-2500TL gibi rakamlar arasında değişkenlik gösterebilir.
2. Araç maviye yakın bir renkte duman atmaya başlayabilir. Turbo arızasının belirtilerinden biri de aracın mavimsi bir duman atmaya başlamasıdır. Turbo araçtan araca farklı sesler çıkarabilir. Rüzgar sesi gibi bir ses genelde normal olarak algılanır.
- Bu durum araçtaki yağ kaçaklarına işarettir. Mil çevresinde oluşabilecek aşırı boşluktan ötürü ortaya bu arıza çıkabilmektedir. Motorda yağın eksilmesine sebep olan bir arızadır. Motor yağ basıncının düşmesine sebep olduğu için en kritik arızalardan biridir ve hemen çözüm bulunması gerekir.
3. Diğer arızaların sebeplerini anlayın. Detaylı olarak bu arızalara ve nasıl anlaşılacaklarına bakacak olursak:
- Kontrolsüz basınç hareketleri: Valf itici vidasının kırılması, valf boru patlaması, valf diyaframının patlaması sebebiyle bu arıza görülebilmektedir. Gaz verme esnasında ani kesikler oluşuyorsa bu arıza ortaya çıkmış demektir.
- Aşırı gürültü çıkması: Araç şoförünin gaza basmasıyla aşırı pedal sesi, vınlama görülüyorsa bu arızanın belirtisidir. Aracın kötü kullanılması ya da zamanla aşınma meydana gelmesi bu durumun oluşmasına sebep olur.
- Aşırı ısınma: Böyle bir durum turbo salyangozu içerisinde gaz sıkışması durumunda meydana gelir. Egzos sisteminin kızarması ve araçta yaşanan güç kaybıyla bu durumun meydana geldiği anlaşılır.
- Turbo milinin kırılması: Turbo yağlamasının az olmasından kaynaklanan bir durumdur. Bu durum turboya yağı getiren hortumun tıkanması sonucunda, turbonun kuru kalması ve bundan dolayı da fazla ısınarak milin aşınmasına sebep olmasıyla meydana gelir. Yine egzoz gazında bir yoğunluk ve mavimsi renk olmasıyla anlaşılır.
İpuçları
- Turbonun devreye girmesi, devreden çıkması gibi bir durum bulunmamaktadır. Araç çalıştırıldığı anda turboda çalışır. Turbo devrede olsa da etkisi belli bir devirden sonra anlaşılır.
- Turboyu yağsız bırakmamak gerekmektedir. Yağsızlık turboya zarar verebilir. Bu anlamda motoru durdurmadan önce 10sn gibi bir süre beklemekte fayda vardır. Beklenilen süre içerisinde turbo normal devire inecek ve yeterli yağlanma gerçekleşmiş olacaktır.