Tıbbi açıdan herhangi bir hafıza kaybı gibi bir durumdan müzdarip değilseniz siz de hafızanızı geliştirebilirsiniz. Hafıza, beslenmeden tutun da alışkanlıklarınıza kadar birçok faktörden etkilenmektedir. Bundan dolayı ön yargıları bir kenara bırakıp doğru adımları attığınız takdirde anahtarı nereye koyduğunuzu unutmamayı ve hatta Dünya Hafıza Şampiyonası seviyesinde bir gelişmiş hafızaya sahip olabilirsiniz. Hafıza geliştirme tekniklerini ve dikkat etmeniz gerekenleri öğrenmek için aşağıdaki adımları takip ederek uygulamanız yeterlidir.
Bilinçli Yaklaşımları Kullanma
1Hafızanızın kötü olduğunu düşünmekten vazgeçin. İyi bir çalışma sonrasında etkili ve kuvvetli bir hafızaya sahip olabileceğiniz konusunda kendinizi ikna edin. Birçok insan isimleri kolayca hatırlamadıkları için veya telefon numaraları akıllarından kolayca silinip gittiği için hafızalarının kötü olduğunu düşünür. Bu düşünceleri aklınızdan silin ve kendinize daha iyi bir hafızaya sahip olacağınıza dair söz verin. Bu konuda kat ettiğiniz ufak bir yolu bile kutlamalı ve kendinizi ödüllendirmelisiniz.
2Beyninizi çalıştıracak aktiviteler yapın. Beyni düzenli olarak çalıştırmak bu organın gelişim sürecini tetikler ve beyin hücreleri arasında kurulan bağlantının çok daha hızlı ve sağlam bir biçimde yapılmasına katkıda bulunur. Daha önce hiç çalmadığınız bir müzik enstrümanını öğrenmek, yeni bir oyun öğrenmeye çalışmak, yapboz yapmak veya yeni bir dil öğrenmeye çalışmak beyninizin aktif olmasını sağlar ve gelişim sürecini de tetikler.
- Bulmacalar çözerek beyninizi aktif tutmaya özen gösterin. Sudoku veya gazetelerin yanında ek olarak verilen ve birçok kişi için kolay olan bu bulmacaları çözmeye başlayarak ilk adımınızı atın. İlerleyen zamanlarda üst seviyelerde bulmacalar da çözmeyi deneyebilirsiniz.
- Sizi rahat hissettiren aktiviteleri bir kenara bırakın ve yeni zorlayıcı aktiviteler ile iç içe olmaya çabalayın. Satranç oynamak yeni ve zorlayıcı bir alana adım atmak için en makul alt başlıklardan bir tanesidir.
- Beynin büyük bir bölümü yeni bir beceri kazanmaya çalışırken aktifleşir. Yeni bir bilgiyi algılamaya çalışmak beynin hem yeni bir bilgiyi almasını hem de bu bilgiyi işlemesini gerektirdiği için hafızanızın gelişmesine en çok yardımcı olabilecek alt başlıklardan bir tanesidir.
3Kendinize kuvvetli bir hafıza oluşturmak için zaman tanıyın. Hatıralar kısa süreli belleğin içerisinde çok kırılgan ve unutmaya açıklardır. Bunun en güzel örneği olarak yeni duyduğunuz bir telefon numarasını unutmanızı verebiliriz. Bu küçük parçaları kısa süreli hafızanın içerisinde kaybetmemenin en önemli yöntemlerinden bir tanesi kendinize biraz zaman tanımak ve başka şeyler üzerine düşünmeden sadece uzun bir müddet boyunca hatırlamak istediğiniz şeye yoğunlaşmaktır. Bir şeyleri hatırlamaya çalışırken kafanızı karıştırabilecek ve karmaşık konulardan kesinlikle uzak durmanız gerekmektedir.
4Anın daha iyi fotoğrafını çekin. Bazı zamanlarda hafızamız kötü olduğu için değil etrafımızı iyi bir biçimde gözlemlemediğimiz için hatırlama sorunları ile karşı karşıya kalırız. Herkesin başına gelen bir olay vardır; yeni insanlar ile tanıştığımız zaman ilk aşamada isimlerini öğrenemeyiz. Bunun asıl nedeni o anda yeni tanıştığımız kişinin ismini öğrenmeye odaklanmış olmamamızdır. Belirlediğiniz şeyleri hatırlamak için bilinçli bir efor sarf ettiğiniz noktalarda hafızanızın iyi bir biçimde çalışmaya başlayacağından emin olabilirsiniz.
- Gözlem konusunda kendinizi eğitmenin en güzel yollarından bir tanesi daha önce hiç görmediğiniz bir fotoğrafa bakmak ve ardından bu fotoğrafı kapatarak yapabileceğiniz kadar detaylı bir biçimde gördüğünüz şeyleri tasvir etmeye çalışmaktır. Gözlerinizi kapatın ve fotoğrafı gözünüzün önüne getirmeye çabalayın. Bu egzersizi her uyguladığınızda farklı bir fotoğraf kullanmaya özen göstermelisiniz. Egzersizlerin sonucunda hafızanızın her geçen gün daha da iyiye gideceğini siz de fark edeceksiniz.
5Birden fazla duyuyu işin içine sokun. Bir şeyler ezberlemek istediğiniz zaman birden fazla algıyı devreye sokarak beyninizin daha efektif bir biçimde çalışmasını sağlayabilirsiniz. Beyniniz daha aktif olduğu zamanlarda ezber yapmak çok daha kolay olacak ve hafızanızdaki boşlukları doldurmak sizin için çocuk oyuncağı olacaktır.
- Yazarak ezber yapın. Ezber işlemi sırasında eli de devreye sokmak bu sürecin çok daha kolay bir biçimde işlemesine yardımcı olacaktır. Ayrıca yazarken yazdığınız kağıda odaklanırrsanız görsel hafızayı da devreye sokma şansını elde edebilirsiniz. Yazma işlemini bilgisayarda gerçekleştirmek ise el ile yazım yapmaktan çok daha etkisiz olacaktır.
- Bilgisayarda yazarak ezber işlemi gerçekleştirmede ısrarcıysanız değişik bir yazı tipi kullanın en azından bu şekilde hafızanızda kalıcı olmasını sağlayabilirsiniz. Yazdıktan sonra en başa dönün ve okuyun. Okumakta zorluk çekebileceğiniz bir yazı türü seçerseniz çok daha iyi bir adım atmış olursunuz. Çaba sarf ederken beyin aktifleşir ve ezber yeteneği tetiklenmiş olur.
- Bilgiyi başka bir alan veya konu ile ilişkilendirin. Öğrenmek, ezberlemek istediğiniz şeyi sesli bir biçimde ifade edin. Duyma güdünüzü de işin içine sokarak hatırlamanızı kolaylaştırabilir ve hafızanızı iyileştirebilirsiniz. Bir başka kişiye anlatım gerçekleştirirken onun size sorular sormasına izin verin. Bu yöntem sayesinde konuyu derinlemesine açıklamak ve farklı alanlar ile ilişkilendirmek zorunda kalıp olayın daha derinlemesine parçası olabilirsiniz.
6Çevrenizi kullanın. Evinizdeki eşyaların her zamanki yerlerini değiştirin. Bu sayede normal koşullar altında nerede olduklarını hatırlamak için de kendinize fırsat yaratmış olursunuz. Bir diğer yöntem olarak kendinize hatırlatmalarda bulunmak için kişisel eşyalarınızın yerlerini değiştirin. Örneğin, her sabah bir ilaç içmeniz gerekiyorsa ve unutuyorsanız ilaçlarınızı tost makinesinin yanına koyun. Bu sayede ilaçlarınızı içmeyi kahvaltınızı hazırlarken hatırlarsınız. Hatırlama konusunda bir probleminiz kalmayıncaya kadar bu yöntemi uygulamaya devam edebilirsiniz.
- Birinin doğum gününü hatırlamanız gerekiyorsa kendi bedeniniz üzerinden kendinize uyarılar yapın. Örneğin kol saatinizi her zaman taktığınız kolunuza değil de diğer kolunuza takın. Bir şeylerin ters olduğunu algıladığınız zaman ister istemez hatırlamanız gereken bir doğum günü olduğu da aklınızda belirecektir.
- Bu yöntemleri kullanmak için sık kullandığınız objelerin yerlerini iyi bir biçimde bilmeniz lazımdır. Aksi halde yer değişimi yapmanın veya kendinize hatırlatmalar koymanın hiçbir manası kalmayacaktır.
7Minik hatırlama kartları hazırlayın. Hafıza kartlarını kullanmak özellikle ders çalışma sırasında çok etkilidir. Bu kartları hazırlarken bir tarafa soruları diğer tarafa da o soruların cevaplarını yazmalısınız. Bir diğer yöntem olarak bir tarafa hatırlamak istediğiniz şeyi, kartın öbür yüzüne ise hatırlamayı istediğiniz şeyi size çağrıştıracak bir nesneyi veya kavramı iliştirmelisiniz. Bir sınava hazırlanmak için bu kartları kullanıyorsanız çok sayıda hazırlamalı ve kendinizi kartlar vasıtası ile test etmelisiniz. Birkaç gün sonra karttaki soruyu görünce cevap direkt olarak aklınızda belirecektir.
- Kartları kullanarak kendinizi sınadığınız zamanlarda zorluk çekmeden hatırladığınız kartları bir tarafa hatırlamakta zorlandığınız kartları ise başka bir tarafa koymalısınız. Bütün kartları zorluk çekmeden hatırlayıncaya kadar çalışmalarınıza devam etmelisiniz.
- Yorulduğunuz anlarda ara verin ve ertesi gün kendinizi sınamaya, test etmeye devam edin. Bu şekilde hafıza kartları vasıtası ile ezber işlemi yapıp yapamadığınızı anlamış olursunuz.
8Bir sınava çalışmak için kendinizi çok zorlamayın. Bir gün boyunca hiç uyumadan çalışmak ve bünyenizi zorlamak sadece bilgilerin kısa süreli belleğinize yerleşmesini sağlar. Sınav sırasında bilgileri hatırlasanız bile belirli bir süre sonra bu bilgilerin hepsi hafızanızdan silinmiş olacaktır. Ders çalışırken zihninize biraz süre vermek ve onun aldığı bilgileri işlemesi sindirmesi için beklemek en iyi yöntemlerden bir tanesidir. Bu yöntem vasıtası ile bilgilerinizin uzun süreli hafızanıza atabilirsiniz.