Şizofreni Olup Olmadığını Nasıl Anlarsın

Şizofreni çok tartışmalı bir geçmişi olan karmaşık klinik bir tanıdır. Şizofreni olup olmadığınızı kendiniz teşhis edemezsiniz. Bir psikiyatr ya da klinik psikolog gibi eğitimli bir klinik çalışanına danışmalısınız. Yalnızca eğitimli bir zihinsel sağlık uzmanı, şizofreni konusunda doğru bir teşhis koyabilir. Bununla birlikte, şizofreni hastası olmanızdan endişe ediyorsanız, şizofreninin neye benzediğini ve risk altında olup olmadığınızı anlamanıza yardımcı olan bazı kriterleri öğrenebilirsiniz.

Karakteristik Belirtileri Tanımak

1 Karakteristik belirtileri tanıyın (Kriter A). Şizofreniyi teşhis etmek için bir zihin hastalıkları doktoru ilk olarak beş alanda belirtiler arar: Sanrılar, halüsinasyonlar, düzensiz konuşma ve düşünme, büyük oranda düzensiz veya olağandışı motor davranış bozukluğu (katatoni dahil) ve olumsuz belirtiler (davranışlarda azalmayı yansıtan belirtiler)

  • Bu belirtilerin en az 2 (veya daha fazla) olması gerekir. Her birinin, 1 aylık sürenin içerisinde zaman olarak kayda değer bir miktarda mevcut olması gerekir (belirtiler tedavi edildiyse daha az olur). 2 belirtinin en az 1 tanesi yanılsamalar, halüsinasyonlar veya düzensiz konuşmalar olmalıdır.

2 Sanrılarınız olup olmadığını göz önünde bulundurun. Sanrılar, diğer insanların büyük kısmının veya tamamının onaylamamasına rağmen ortaya çıkan bir tehdit algısına tepki olarak ortaya çıkan irrasyonel düşüncelerdir. Sanrılar, doğru olmadığını gösteren kanıtlara rağmen devam ettirilir.

  • Sanrı ile kuşku arasında bir fark mevcuttur. Çoğu insan zaman zaman bu tür irrasyonel kuşkulara sahip olur, örneğin; bir iş arkadaşının kasıtlı olarak onunla uğraştığı veya şanssız bir zaman geçirdiği gibi. Bunlar arasındaki fark ise, bu inancın sizde strese sebep olup çalışmanızı zorlaştırıp zorlaştırmadığıdır.
  • Örneğin; Hükümetinizin sizi gözetlediğinden çok eminsiniz ve bu yüzden evinizden işe veya okula gitmek için ayrılmayı reddediyorsunuz. Bu, inancınızın hayatınızda işlevsizliğe neden olduğunun işaretidir.
  • Sanrılar bazen tuhaf olabilir, bir hayvan ya da doğaüstü bir varlık olduğunuza inanmak gibi. Kendinizi gerçeklik olasılıkları dışında bir şey olduğunuza ikna ediyorsanız, bu sanrı belirtisi olabilir. (ancak kesinlikle tek olasılık bu değildir)

3 Halüsinasyonlar yaşayıp yaşamadığınızı düşünün. Halüsinasyonlar gerçek gibi görünen duygusal deneyimlerdir ancak işin aslı zihninizde yaratılmışlardır. Genel halüsinasyonlar işitilebilir (duyduğunuz şeyler), görsel (gördüğünüz şeyler), kokusal (kokladığınız şeyler), dokunsal (dokunduğunuz şeyler – kolunuz üzerinde börtü böcek gibi) olabilir. Halüsinasyonlar herhangi bir duyu organınızı etkileyebilir.

  • Örneğin; Vücudunuz üzerinde gezinen bir şey olduğu hissini yaşayıp yaşamadığınızı düşünün. Ortalıkta kimse yokken sesler duyuyor musunuz? Orada olmaması gereken veya kimsenin görmediği şeyleri görüyor musunuz?

4 Dini inançlarınızı ve kültürel normlarınızı düşünün. Başkalarının “garip” olarak gördüğü bir inanışa sahip olmak, hayal görüyorsunuz demek değildir. Benzer şekilde, başkalarının göremediği şeyleri görmek her zaman tehlikeli bir halüsinasyon anlamına gelmez. İnançlar sadece yerel, kültürel ve dini normlara uygun olarak “sanrılı” veya tehlikeli olarak değerlendirilebilir. İnançlar ve vizyonlar, günlük yaşantınızda istenmeyen engellere veya fonksiyon bozukluklarına sebep olduğunda psikoz veya şizofreni belirtisi olarak kabul edilir.

  • Örneğin, kötü faaliyetlerin “kader” veya “karma” tarafından cezalandırılacağına olan inanç, bazı kültürlere göre sanrılı bir şey gibi görünebilir ancak başkaları için sanrılı olmayabilir.
  • Halüsinasyon olarak sayılanlar da aynı zamanda kültürel normlarla alakalıdır. Örneğin, bir çok kültürdeki çocuklar, ölen bir akrabasının sesini duymak gibi işitsel veya görsel halüsinasyonları psikotik olmadan ve sonrasında psikoz geliştirmeden yaşayabilirler.
  • Dindar olanların, tanrının sesini duyması veya melek görmesi gibi bazı şeyleri yaşama olasılığı daha yüksek olabilir. Pek çok inanç sistemi, bu deneyimleri gerçek ve üretken, hatta aranması gereken bir şey olarak kabul etmektedir. Deneyim kişi ya da başkaları için tehlike oluşturmuyorsa, bu imgeler endişe kaynağı olmaktan çıkar.

Kaynak

  • http://ccpweb.wustl.edu/pdfs/2013_defdes.pdf
  • http://www.wikihow.com/Tell-if-You-Have-Schizophrenia
  • http://dsm.psychiatryonline.org/doi/abs/10.1176/appi.books.9780890425596.dsm02

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir