Günümüzde özellikle Gaziantep ve Kilisli genç kızların çeyizlerini süsleyen en nadide parçalar şüphesiz Antep işi nakışların ürünleridir. Ünü Türkiye sınırlarını da aşıp dünyanın birçok yerinden gelen turistleri de kendilerin hayran bırakan bu el emeği ürünler oldukça büyük bir çabanın eseri. Eski zamanlarda kadınların geçim kaynağı olan Antep işi nakışlar aynı zamanda bölge halkı arasında da bir maharet göstergesi sayılıyor. Bin bir zahmet ile işlenen nakışlar tıpkı birer mücevher gibi sandıkta bekliyor ve zamanı geldiğinde baş köşedeki yerini alıyor. Peki, fedakârlık isteyen fakat sonucunda büyüleyici ürünler çıkaran Antep nakışı hangi kumaşlara ve hangi motiflerde uygulanıyor?
- Antep işi, teli çekilebilen kumaşlara uygulanan, iplikleri sayılıp bazıları kesilerek üzerine çeşitli ajurların işlendiği ve motif kenarlarının susmalarla zenginleştirildiği işleme türüdür.
- İpek, krep, patiska, keten, markizet kumaşların üzerine ipek ipliklerle işlenen nakışlar zorlu bir süreçten sonra ortaya çıkar.
- Antep işi nakışın çıkış noktası özellikle kırsal bölgelerde yaşayan genç kız ve damat kıyafetlerinin süslenmeleri olmuştur. Genç kızların geceliklerinin göğüs kısımlarını, terlik adı verilen başlıklarını, elbise ve etek uçlarını, ayrıca eşlerinin ceket cebi veya mendilini süslemek amacıyla işlemeye başladıkları nakışlar zamanla çeşitli örtülere yayılmıştır.
- Günümüzde ağırlıklı olarak oda takımları, çeşitli örtüler, fular gibi çeyiz ürünlerinde yer verilen nakışlar Gaziantepli kadınların en fazla ilgi gösterdiği el sanatı konumundadır.
Antep İşi Yapımı
Antep işinin üretim süreci:
- Kumaşın kasnağa gerilerek işlenecek modele göre telin çekilmesi ile başlar.Tel çekme kumaşın atkı ve çözgü ipliklerinin jilet veya makas yardımı ile boşaltılmasıdır.
- Bu işlemin ardından kumaş kanaviçelendirilir ve motifler kumaş üzerine işlenir.
Antep işi nakışında uygulanan ajur teknikleri ve uygulama yöntemleri aşağıdadır.
Kartopu ajuru:
- Sol üst köşeden iplik tutturulur.
- Verev olarak karşı köşeye batırılır ve çıkarılır.
- İkinci defa ilk çıkılan köşeye batırılır.
- Atılan ipliğin üzerini seyrek sararak ve tekrar verev olarak karşı köşeden çıkarılır.
Örümcek ajuru:
- İplik sol üst köşenin antikasından tersinden tutturulur.
- Şekildeki gibi ilk karenin içine karşılıklı ve çaprazlama iplikler atılır.
- İplikleri orta noktalarda tutturulur.
- Ortada birleşen iplikleri sağdan sola doğru iğne üzerine iki tane olarak ve daima bir geri dönüp tekrar iki olarak sarılır.
- Verev olarak attığınız ipliği iki veya üç defa sararak alttaki boş kareye geçilir.
Badem ajuru:
- Yukarı sol köşenin ilk boy ipliği hizasında ipliği ve kumaşın yüzüne çıkılır.
- Verev olarak karşı köşeye batılır ve çıkılır.
- Alttan ipliğin üzerine seyrek sararak geri dönülür yani iğne ilk çıktığınız yere döndürülür.
- Birinci karenin alt kenarına eşit aralıklarla 2 defa yine birinci karenin sol kenarına eşit aralıklarla 2 defa iplik alt ve sararak geri dönülür. Toplamda her biri beş olmalı ve uçlar ilk karenin sağ üst köşesinde toplanmalıdır.
- İlk karenin sağ üst köşesinden başlayarak 5 ipliğin içinden bir alt bir üst olarak iğne geçirilir ve 5 ipliğin orta hizasına gelinceye kadar bir alt bir üst olarak sarmaya devam edilir.
- Her iki yandan birer iplik eksilterek bir alt bir üst sarmaya devam edilir.
- Karenin kenarlara değmesine 1-2 iplik kala yine iki yandan birer iplik eksilterek sona kadar sarılır ve badem tamamlanır.
Mercimek ajuru:
- İplik antikaya kumaşın tersinden tutturulur.
- Sol yukarı köşedeki birinci karenin ipliği iki defa sarılır.
- İğneyi kumaşın altından verev geçirerek sağa doğru ikinci karenin içinden çıkılır.
- Birinci karenin boy ipliği iki defa sarılır.
- Yüzden kenar antikasının ortasına batılır.
- Boy ipliği iki defa sarılır.
- İğne verev olarak ikinci karenin dışına çıkılır.
- İkinci karenin içine batılır ve ipliği bir defa sarılır.
- İkinci karenin sağ tarafındaki boy ipliğinin sağından batılır.
- İkinci karenin ortasından ilmik içinden çıkılır.
- İkinci karenin üst en ipliğinin ortasından batılır.
- İlmek yaparak ortadan çıkılır.
- İkinci karenin sağ tarafındaki boy ipliğinin dışından batılır.
- Karenin içinden ilmik yaparak çıkılır.
- İkinci karede ilk yapılan ilmeğin içinden batılır.
- İkinci karenin alt en ipliğinin dışından çıkılır.
- İkinci karenin alt en ipliğinin açık kalan sol tarafı bir defa sarılır.
- İğneyi alttan verev olarak geçirerek sol yukarıdan ikinci karenin içinden çıkılır.
- Aynı işlem tekrarlanır.
[the_ad id=”17269″][the_ad id=”17268″]
Video:
https://www.youtube.com/watch?v=jscS4LaLUuM