Dizlerimiz üç kemikten oluşur: femur, tibia ve patella ya da diz kapağı. Aralarında kıkırdak denilen ve yastık gibi davranan daha yumuşak bir maddeden yapılmış yapılar bulunur. Osteoartrit gibi bazı hastalıklarda koruyucu kıkırdak bozulur ve kemiklerin birbirlerini sıkıştırıp ezmelerine neden olur ve ağrıyla birlikte krepiter adı verilen çatırtı veya çıtlama sesi çıkarır. Bu durumu önlemek ve tedavi etmek için bazı yöntemler bulunmaktadır.
Osteoartrit Nedeniyle Oluşan Diz Krepitasyonunun Tedavisi
1Osteoartrit belirtilerini bilin. Esneme anında ortaya çıkan “normal” çıtlama sesi acı vermezken aksine, artrite bağlı diz krepitusu genellikle oldukça acı vericidir. Neyse ki, osteoartriti saptamanın birkaç yolu vardır:
- Yürürken acı, kızarıklık, şişme ve sertlik gibi durumlar ortaya çıkar. Artritten krepitanın en yaygın yeri dizin iç kısmındadır.
- Bir elinizi büktüğünüz dizinize yerleştirerek krepitu hissedin. Krepitum genellikle yumuşak ama gevrek bir dokuya sahiptir.
2Yerel şişkinliği azaltın. Krepitasyona ağrı ve enflamasyon belirtileri eşlik ediyorsa, dizinizin üstüne buz (havluyla sarılmış) uygulayın. Buz, iltihaplanan bölgenin şişliğini azaltır ve ağrısını hafifletir.
- Hızlı ağrı giderme için Advil (Ibuprofen) veya Naproxen (Aleve) gibi NSAID’leri (non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar) az miktarda kullanabilirsiniz. Bununla birlikte, böbrekleri ve sindirim sistemini etkileyebilecekleri için bu ilaçları uzun vadeli ağrı kesici ilaçlar olarak kullanmayın.
- NSAİİ’lerin (anti-inflamatuar ilaçlar) faydası, sadece ağrıyı azaltmakla kalmayıp aynı zamanda iltihaplanmayı da azaltmasıdır.
- Bir NSAID’i, Tiyenol (Asetaminofen) gibi reçetesiz satılan bir ağrı kesici ile birlikte kullanabilirsiniz. Bu, iltihaplanmayı azaltmasa da, ağrıyı azaltmada kesinlikle yardımcı olacaktır ve bu iki ilaç (NSAID ve Tylenol) birlikte günlük aktivitelerinizi ağrısız hale getirmenizde son derece etkili ve yardımcı olabilir.
3Anti-inflamatuvar ilaçlar için reçete alın. Reçeteli NSAID’ler arasında Indocin, Daypro, Relafen ve çeşitli diğer ilaçlar bulunur. Reçeteli anti-enflamatuar ilaçlar reçetesiz çeşitlerden daha güçlüdür ve diz krepitasyonu nedeniyle oluşan ağrı ve inflamasyonla mücadelede daha etkilidir. Bununla birlikte, bu etkili ilaçlar bir doktor izni gerektirir, bu da genelde diz krepitasyonunun klinik olarak bir doktor tarafından muayene edilmesi gerekeceği anlamına gelir.
Reçeteli NSAİİ’lerin yan etkileri olabilir – en yaygın olarak mide tahrişi, ancak şiddetli vakalarda (ve aşırı doz durumlarda) mide ülseri ve böbrek hasarı mümkündür. Her daim ilaçlarınızı doktorunuzun önerdiği şekilde ve miktarda kullanın.
4Kortizon enjeksiyonu yapın. Kortizon strese tepki olarak vücut tarafından doğal olarak üretilen bir steroid hormondur. (Not: sporcular ve vücut geliştiricileri tarafından kullanılan ve bazen istismar edilen steroid türü değildir.) Enflamasyonu büyük oranda azaltarak vücudun bağışıklık sistemini bastırır. Ağrılı diz krepitasyonu vakaları için, doktorlar ağrı ve inflamasyonu azaltmak için doğrudan diz eklemine kortizon enjekte etmeyi tercih edebilirler.
- Kortizon enjeksiyonlarının diz krepitasyonunun periyodik “şiddetlenmeleri” için yararlı bir tedavi olduğu kanıtlanmıştır. Bununla birlikte, eklem içine sık sık tekrarlanan enjeksiyonlar kıkırdağın bozulmasına, krepitöre bağlı ağrıların daha kötüye gitmesine neden olabilir. Bu nedenle, kortizon enjeksiyonlarının uzun vadeli bir tedavi şekli olarak kullanılmaları tavsiye edilmez.
- Kortizon enjeksiyonlarının her üç ayda bir kereden fazla uygulanması önerilmemekle birlikte bazı durumlarda etkili oldukları sürece yıllarca kullanılabilirler.
5″ Viskosuplementasyon ” adlı tedavi yöntemini deneyin. Eklemleri yağlayıp hareketlerini stabilize etmek için diz ekleminde bulunan “sinovyal sıvı” adlı bir madde kullanılır. Osteoartritli bazı hastalarda sinoviyal sıvı “incelmiş” durumdadır, diğer bir deyişle daha az akışkan olur. Bu, ekstra sürtünmeye ve anormal eklem hareketlerine neden olabilir. Bu durumda doktorunuz diz ekleminizi güçlendirmek ve yağlandırmak için ekleminizin içine ek sıvı enjekte etmeyi içeren bir tedavi yöntemi olan “viskosuplementasyon”u önerebilir.
- Bu tedavi genellikle birkaç hafta boyunca üç ile beş enjeksiyon dizisi olarak gerçekleşir.
- “Viskosupplementasyon” uygulanan hastaların yaklaşık yarısının belirtilerden kurtulduğunu unutmayın.
6Dizlik takın. Dizinde artrit bulunan hastalara bazen özel tıbbi dizlik verilir. Bu dizlikler, krepitasyonun en yaygın olduğu bölge olan dizin iç kısmının ağırlığını değiştirir. Dizlikler diz eklemini stabilize edip destekleyerek dizin sağlıklı bir şekilde bükülmesini sağlar, bu sayede dizin daha fazla hasar alması ve tahriş olması önlenmiş olur.
- Reçetesiz satılan dizlikler ucuz fiyatlarla piyasaya sürülürken, tıbbi dizlikler, dizinize özel olarak sipariş edilmesi gerektiğinden biraz daha pahalı olabilir. Bir diz desteği ile ilgileniyorsanız fiyat bilgisi için doktorunuzla görüşebilirsiniz.
7Ameliyat hakkında bir doktora danışın. Artrit ile ilişkili şiddetli diz krepitasyonu vakalarında cerrahi operasyon gibi bir seçenek de bulunmaktadır. Diz ağrısı nedeniyle yaşam kalitesiniz ciddi şekilde bozulmuşsa ve cerrahi olmayan tedavileri denediyseniz, diz cerrahisi seçenekleriyle ilgili doktorunuzla konuşmayı düşünebilirsiniz.
- Doktorunuzun öneride bulunabileceği çeşitli diz cerrahisi türleri vardır: Bütün veya kısmi diz değiştirme, kıkırdak tamiri, diz artroskopisi ve diz osteotomisi yaygın seçeneklerdir.
- Bir hastada iyi sonuçlanan diz ameliyatlatının diğer hastalar için aynı şekilde sonuçlanmayabileceğini unutmayın. Artrit tedavisi uzmanlık isteyen bir iştir – bir karar vermeden önce tüm seçenekleri doktorunuzla konuşmanız gerekir.
Kaynak
- http://www.healthline.com/health/osteoarthritis/crepitus#Overview1
- http://www.wikihow.com/Treat-Crepitus-in-the-Knee
- http://www.arthritis-health.com/types/general/crepitus-knee
orkun günderen