Olağanüstü Hal kısaca OHAL olarak adlandırılmaktadır. Devletler tarafından tehlike arz edebilecek salgın hastalık, ciddi bir ekonomik bunalım, doğal afet, kamu düzenini ciddi derecede bozan herhangi bir olay sürecinde uygulanabilmektedir. Bu süreçte yönetimin yetki sınırları genişler gerekli görüldüğü durumlarda belli yaş aralığındaki kişiler için çalışma zorunluluğu ve hatta para ve mal yükümlülüğü getirilebilir. Türkiye’de OHAL’i de kapsayan 4 çeşit sıra dışı yönetim bulunmaktadır: Sıkıyönetim (genelde darbe döneminde uygulanmıştır), OHAL, seferberlik ve savaş halidir. Son olarak Türkiye’de 20 Temmuz 2016 tarihinden itibaren 3 ay süreyle OHAL uygulanması kararı alınmıştır. Şimdi OHAL uygulaması hakkında detaylara bakacak olursak:
Bölüm1: Asayiş ve Güvenlik Kapsamı
1Vallilerin yetki alanları genişler. Bu kapsamda herhangi bir ilin valisi gerekli gördüğü durumda yalnızca o il için sokağa çıkmayı sınırlayabilir ya da tamamen yasaklayabilir. Yine yalnızca belirtilen ilde kimlik kontrolünün yapılması sıklığı artırılabilir.
- OHAL uygulaması resmi gazetede yayınlandığı an uygulanmaya başlar.
2Üzeriniz, araçlarınızın içi ve hemen hemen her şeyiniz detaylı bir şekilde aranabilir. OHAL süreci boyunca yetkiler genişlediğinden dolayı yetkililer tarafından kuşku uyandıracak her şey aranarak gerekli görüldüğü durumda el koyulması söz konusu olabilir.
3Belli noktalara giriş/çıkışlar engellenip, yasaklanabilir. Herhangi bir devlet ya da özel kuruma giriş/çıkışlar kayıt altına alınarak, düzenlemelerin getirilmesi söz konusu olabilir.
4Ülke içinde karışıklığa sebep olan kişiler çeşitli şekillerde yurt dışına kaçarsa bu durumda devletinde yurt dışına harekat planlayıp, ilgili kişiyi getirme durumu söz konusu olabilir.
5Herhangi bir kişi veya kurumun kamu düzen ve güvenini bozup bozmadığına bakılır. İlgili kişi ya da kurumların kamu düzenini bozduğu tespit edilirse o kuruma girişi yasaklanabilir.
Bölüm2: Yasama ve Yürütme Açısından OHAL Kapsamı
1Hükümetin yetkisi kanun hükmünde olan kararlar çıkarma konusunda artar. Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanı’nın başkanlığında Anayasa’nın 91. maddesi kapsamında kanun hükmünde olan kararlar alabilir. Kararnamelerin çıkmasıyla birlikte resmi gazetede yayınlanır. Akabinden TBMM’ye sunulur ve oradan çoğunluğun oyunu almasıyla birlikte yürürlüğe girmiş olur.
- Normalde çıkarılan kararlar Başbakan başkanlığından Bakanlar Kurulu ile çıkarılırken Olağanüstü hal durumunda Başbakan yerini Cumhurbaşkanına bırakır.
- Bu süreçte alınacak kararnamelerin TBMM’nin onayından geçmeden uygulanması gibi bir durum söz konusu değildir. Yine benzer şekilde Yasama organı olan TBMM’nin görevleri hiç bir şartla başka bir kuruma devredilemez.
2OHAL sürecinde çıkarılan kararların denetleme mekanizması normal döneme göre daha kısıtlı. OHAL olmadığı dönemde Bakanlar Kurulu ve Başbakan başkanlığında alınan kararnamelerin siyasal denetimi TBMM tarafından yapılırken, yasal denetimi de Anayasa Mahkemesi tarafından yapılmaktadır. Ancak OHAL döneminde ise alınan kararnamelerin Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenmesi ortadan kalkmaktadır.