Şizoid Kişilik Bozukluğu (Şizoid KB), çok çeşitli ilişkilerde ve durumlarda ortaya çıkabilen tuhaf ve alışılmadık davranışlarla nitelendirilen bir A kümesi kişilik bozukluğudur. Bu bozukluğa sahip çoğu insan yüksek fonksiyonludur ve bu yüzden herhangi bir bozukluğun farkında değildir. Bununla birlikte, kişilerarası ilişki kurmadaki istek ve beceri eksikliği, tedavi edilmezse gittikçe daha çok sıkıntı doğurabilir. Şizoid KB’nin işaretlerini ve belirtilerini bilmek sizde ya da sevdiğiniz kişilerdeki bu bozukluğu tanımlamada yardımcı olabilir.
Semptomatik Davranışları Tanımlamak
1Bariz bir yalnız çalışma isteğinin olup olmadığına bakın. Şizoid kişilik bozukluğu olan kişiler yalnız çalışmayı tercih etmeye eğilimlidir. Sıklıkla, münferit olarak icra edilebilecek, matematik ve bilgisayar programcılığı gibi mekanik ve teknik alanları seçerler.
- Bu kişiler genellikle ”takip edenler”dir, ve liderlik rolleri üstlenmeye çekinirler.
- Yaygın meslek seçimleri, laboratuvar ve kütüphane işlerini ve güvenlik gibi gece işlerini içerir.
2Güçlü bir motivasyon eksikliği arayın. Şizoid KB’nin belirtilerinden biri de, bir amaç koyup onu yerine getirmedeki isteksizliktir. Bu bozukluğa sahip kişiler, okulda ya da işte beklenenin daha altında performans gösterebilirler. Yaptıkları işi ya da görevi, sonuçlarını ve performanslarını önemsemeksizin yaparlar.
- Bu kişiler, hem işlerine yapılan eleştiriye hem de iyi yaptıkları bir işin övülmesine karşı, çok kuvvetli bir biçimde tepkisizdirler.
- Bir terfi almak ya da bir işi başkalarından daha iyi yerine getirmek için çok nadiren çaba gösterirler.
- Bu kişilerden çoğu, bir işe devam etmeyi başardıkları için oldukça işlevsel görülürler, ancak iş/çalışma alanlarında zirveye çıkmazlar.
3Kişinin, haddinden fazla hayal kurmaya meyilli olup olmadığını gözlemleyin. Bu bozukluğa sahip kişiler, sıklıkla, zihinlerinde karmaşık bir hayal dünyası inşa ederler ve zamanlarının büyük bir kısmını düş kurmaya ayırırlar. Bununla birlikte, hayal dünyalarıyla gerçek dünya arasındaki farkın da bilincindedirler.
- Bu tip düş kurmaların iş üretimine etkisi oldukça muhtemeldir ve beklenenden daha düşük bir performansa sebep olabilirler.
4Kişinin dinlenme/eğlenme vakitlerini nasıl kullandığını değerlendirin. Bu bozukluktan muzdarip kişiler boş zamanlarının tümünü, bilgisayar oyunları ya da model geliştime gibi yalnız yapabilecekleri aktivitelerle harcayabilirler. Ayrıca, çoğu insanın grup ya da toplu halde yaptıkları şeyleri, sinemaya gitmek ya da spor yapmak gibi, tek başlarına yapabilirler.
- Sıklıkla, spor ya da sosyal/profesyonel klüpler gibi grup halinde yapılan aktivitelerden kaçınırlar.
- Eğer bir grubun içindelerse, liderlik görevlerinden kaçınırlar ve yardım olmadan tamamlanıp oynanabilecek görevleri tercih edebilirler.
5Genel bir heyecan eksikliği saptamak. Şizoid KB bulunan kişiler sıklıkla, her ne olursa olsun duygularını belli etmezler ve herhangi bir konuda şiddetli bir görüşü savunmazlar. Çoğu kez donuk ve sığ olarak tanımlanırlar.
- Felaket ya da acil durumlara ya da çoğu insanın mutlu olacağı, yeni bir aile üyesinin doğumu gibi olaylara uygunsuz kaçacak biçimde kayıtsız görünürler.
- Başkalarının duygusal ifadelerine karşılık vermezler ve hatta bu hisleri tanımıyor bile olabilirler çünkü onları kişisel olarak deneyimlemezler.
6Kişinin, sosyal olarak uyum sağlayabilme yetersizliği olup olmadığını değerlendirin. Şizoid KB olan kişiler sıklıkla ”tuhaf” ya da ”farklı” olarak tanımlanır çünkü, heyecanlı ve duygusal ifadeler ya da siyasi olaylar gibi normal sosyal işaretlere, çoğu insanın aksine tepki göstermezler. Günlük olaylarda diğer insanlarla ilişki kurmakta zorluk çekerler ve bu sebeple oldukça içine kapanıktırlar.
- Kişiliklerindeki farklılıklar çoğunlukla ”tuhaf” olarak ifade edilir çünkü tepkileri normal toplumsal davranışla karşılaştırıldığında tutarsızdır, ancak her zaman da tamamen bağlantısız değildir.
7Belirtileri değerlendirirken söz konusu kişinin yaşını göz önünde bulundurun. Yetişkin kişilere şizoid kişisel bozukluk tanısı konması daha muhtemeldir çünkü belirtileri iyice anlaşılmış olacaktır. Bunun yanında bir çocuğa ya da gence tanı konulabilmesi için belirtilerin bir yıldan fazla sürmesi gerekir.
- Ayrıca, şizoid kişilik bozukluğu hem erkeklere hem de kadınlara etki ediyor olsa bile, erkeklere, kadınlara nazaran daha sıklıkla teşhis konulduğunu aklınızda bulundurun.
Kaynak
- https://www.psychologytoday.com/blog/hide-and-seek/201205/the-10-personality-disorders
- http://www.wikihow.com/Identify-Schizoid-Personality-Disorder
- http://www.webmd.com/mental-health/mental-health-schizoid-personality-disorder#2
Yeşim Yıldız