Bir zamanlar Yerli Amerikanlardan Türk ordularına kadar silah olarak tercih edilen yay, dünya üzerindeki en eski avlanma ve savaş aletidir. Modern silahlar (daha doğrusu modern yay ekipmanları) ile uyuşmasa da vahşi doğada avlanmak zorunda kaldığınızda ilkel bir yay hala hayatınız kurtarabilir. Açlık Oyunları’ndaki KatnissEverdeen’i hatırlayın!
Bölüm 1: Yayı Hazırlama
1Yay için uzun bir parça odun bulun. Yayınız için odun seçerken dikkat etmeniz gereken bazı noktalar vardır:
- 1,8 metre uzunluğunda kuru bir ağaç parçası (limon ağacı, meşe gibi) bulun ancak kırılabileceklerden uzak durun. Bu parça dalsız ve kıvrımsız bir parça olmalıdır. Odun parçasının merkezdeki kalınlığının maksimum olması sizin için iyi olacaktır.
- Ardıç ya da dut ağacı gibi esnek odun parçaları daha çok işinize yarar. Çok ince olmamak kaydıyla bambu bile kullanabilirsiniz. Genç bambular bu iş için en uygun olan bitkilerdir çünkü hem esnek hem de güçlülerdir.
- Çok gerekliyse, bir ağaçtan koparacağınız bir dal da işinizi görebilir. Ancak kuru odun kadar işinize yaramayacaktır. Kopardığınız dalın kurumasını da bekleyebilirsiniz.
2Çubuğun doğal eğilimini bulun. Keskinliği çok belli olmasa da her ağaç parçası doğal bir kıvrıma sahiptir. Yayı hazırlarken bu eğilimi göz önünde bulundurun. Bu kıvrımı bulabilmek için çubuğu bir elinizle bir ucundan tutun ve diğer ucunu yere koyun. Boştaki elinizle ortasına bastırın. Çubuk kendi etrafında döner ve böylece kendiliğinden olan eğilimi bulmuş olursunuz.
3Gövde (tutacağınız yer) ve kanatların yerlerine karar verin. Bu adım, şekillendirme süreci için gereklidir. Gövde için çubuğun merkezinden 6 ya da 8 cm kadar yukarı ve 6 ya da 8 cm kadar aşağı gidin ve bir işaret koyun. Bu işaretler arası yayınızın gövdesi olacak. Yukarıdaki kısım üst kanat, aşağıdaki kısım ise alt kanat olacak.
4Yayı şekillendirin. Yayın bir ucunu ayaklarınızın arasında yere sabitleyin. Diğer ucunu da elinizle tutun. Boşta kalan elinizle çubuğu dışarı doğru ittirin ve kavisi size bakacak şekilde şekillendirmeye başlayın. Alt ve üst kanatlar eşit kıvrıma ulaşana kadar, bir bıçak yardımıyla şekillendirmenize devam edin. Kanatlar ilk hallerine göre daha esnek bir duruma geldiklerinde bir sonraki adıma geçebilirsiniz.
- Tutacağınız yerin (gövde) kalın ve güçlü olması gerekiyor.
- Şekillendirme sırasında çok fazla bastırmamaya da özen gösterin. Bu hata, şekillendirme ya da kullanım sırasında yayınızın kırılmasına sebep olabilir.
5Yayı kurmak için çentikleri hazırlayın. Yay kavisinin dışına doğru bakacak şekilde çentiklerinizi kesin. Bu çentiklerin her iki kanattan da 3-5 cm içeride olması gerekiyor. Çentiğin çok derin olmadığından emin olun ki kullanım sırasında yayınız kırılmasın. Ancak ipi tutacak kadar da derinliğe sahip olmalıdırlar.
6Yaya gereceğiniz ipi seçin. Bu ip esnek olmamalıdır çünkü güç ipten değil yaydan gelecek. Doğada iseniz yaya uygun ip bulmanız zor olabilir. Bu durumda şu materyalleri kullanabilirsiniz:
- Ham deri
- İnce naylon ip
- Balıkçılık halatı
- Kelebekten pamuk ya da ipek teli
7İpi yaya gerin. Yayınızı iyice esnetip bu ipi bağlamanız gerekiyor ve düğümleriniz sağlam olmalı. İpin uzunluğu da normal durumdaki çubuğun boyundan kısa olmalı ki ip yayı gerebilsin.
8Yayı deneyin. Çukur kısmı aşağı bakacak şekilde yayı tutun ve ipi yavaşça aşağı doğru çekin.
Bölüm 2: Okları Hazırlama
1Oklar için uygun dal parçaları bulun. Bulabileceğiniz en güçlü dalları bulun. Çubuklar tamamen kuru olmalıdır. Her ok, yayın yarı uzunluğu kadar olmalıdır. Kendiliğinden kurumasını bekleyebilirseniz, ağaçlardan koparacağınız dallar da işe yarayacaktır ancak ıslak odunlar iyi uçmaz.
2Okları şekillendirin. Çubuğun çevresi pürüzsüz olacak şekilde dalları yontun. Okların sapını sıcak kömür üzerinde ısıtarak güçlendirebilirsiniz. Ancak aşırı ısı onları yakabilir. Her bir okun arkasına küçük bir çentik açın. Böylece oklar ipe rahatça oturacaktır. Bu çentiklere kertik denir.
3Okların uçlarını sivriltin. En basit okların bile ucu sivriltilmiştir. Odunların uçlarını bıçak yardımıyla yontarak sivrileştirin. Ardından sıcak kömürde ısıtarak güçlendirin. Oklarınızı yakmamaya çalışın, ateşte fazla tutmayın.
4Mümkünse ok başı yapmaya çalışın. (Bu adımı atlayabilirsiniz.) Ok başını metal, taş, cam ya da kemik ile yapabilirsiniz. Kullanacağınız materyali okunucun ucuna takmak için küçük bir taş ya da çekiç kullanabilirsiniz. Kırılmaması için materyalinizidikkatli bir şekilde yerleştirin. Bir başka yöntem: Okunuzun ucuna bir çentik açın ve materyali buraya yerleştirin. Sonra iple sabitleyin.
5Okun arka ucuna tüy yerleştirin. (Bu adımı atlayabilirsiniz.) Tüyler, okun uçuşunu kolaylaştırır ancak tüyler olmadan da okunuz işleviniz yerine getirecektir. Yine da yapmak isterseniz, bulduğunuz tüyleri yapıştırıcı ile okunuzun arka ucuna yapıştırın. Yapıştırıcı yoksa tüyleri odunun ucuna bağlayabilirsiniz de.
- Tüyler, küçük bir gemi ya da uçağın dümeni gibi davranırlar, oka yön verirler.
- Bir planör ile aynı etkiye sahiptirler. Okun uçuş menzilini artırırlar.
- Hayatta kalma adına bir ok yapıyorsanız, bu tüyler gerekli değildir.