Gerek kendi zamanında gerekse de günümüze kadar adından oldukça söz ettirmiş yüzyıllarca hükmünü geniş kıtalarda sürdürmüş farklı kültürlerin ve yaşamların birleşim noktası olmakla beraber halen daha izlerini üzerimizde taşıtan Osmanlı İmparatorluğunun zevkleri de oldukça adından söz ettirmiştir. Bu zevklerin başlarında tartışmasız yemek kültürü gelmektedir. Orta Asya, Balkanlar, Orta Doğu, Akdeniz ve Avrupa yemek kültürlerini içerisinde barındıran ve geniş bir mutfağa sahip olan Osmanlı saray mutfağı dönemin şartlarını da yansıtmaktadır.
Peki, günümüzde hala tüm dünya devletlerini kendine hayran bırakan ve dünyanın birçok yerinden turistleri kendine çeken Osmanlı mutfağının bu kadar hayran bırakıcı özellikleri ve öğeleri nelerdi?
- Ekmek sarayın vazgeçilmeziydi. Saray mutfaklarından çıkan yemeklerin yanında ekmek olmadan asla servis yapılmazdı. Saray ekmekleri has maya ve beyaz undan üretilirken halka dağıtmak üzere ise yufka ve esmer ekmek tercih ediliyordu.
- Tencere yemekleri o zaman da oldukça tercih edilirdi. Özellikle kış aylarında annelerimizin pişirdiği sulu tencere yemekleri saray mutfağında da oldukça tercih edilirdi. Patlıcan ve bamya gibi sebzeler en sevilen yemeklerdendi. İlerleyen dönemde saray mutfağına kabak, fasulye ve patates de dahil edilmiştir.
- Meyveler ve sebzeler birlikte pişiriliyordu. Osmanlı saray mutfağında özellikle et yemeklerinde yaygın olarak tercih edilen meyve erik olmakla beraber yine et ve balık yemeklerinde bolca tarçın kullanılmıştır.
- Helva sofranın demirbaşıydı. Saray mutfağında mutlaka kullanılan başlıca öğelerden biri de helva olmuştur. Sarayın en çok tercih edilen tatlısıdır. Gül suyu ve bademli çeşitleri de yenilen helvanın neredeyse ona yakın çeşidi saray mutfağında yapılıyordu.
- En karakteristik öğe kuşkusuz şerbetlerdi. Vişne, gül, meyan kökü ve daha nice çeşitlerde yapılan şerbetler sarayın vazgeçilmez içeceklerindendi. Saray içerisinde tüketildiği kadar gelen misafire de ikram edilen şerbetler günümüzde de bu özelliğini sürdürmektedir. Şerbetler tatlı ve hoş tatlara sahip olmanın yanı sıra sağlıklı bitkilerden elde edildiğinden şifalı özelliğe de sahiptiler.