Rölatif (Göreceli) risk herhangi bir risk etkenine sahip bir grubun, risk etkenine sahip olmayan gruba göre herhangi bir olayın meydana gelmesi oranıdır. Genellikle Epidemiyoloji(Toplumdaki hasatlık, kaza ve sağlıkla ilgili olan durumlarda bunlarla ilgili istatistik çıkaran ve bu süreçleri inceleyen bilim dalı)’de kullanılan göreceli risk hesabı herhangi bir kaza, hastalık gibi bir duruma maruz kalan grup ile bu duruma maruz kalmayan grubun herhangi bir olayı geliştirme ihtimalinin oranı alınarak hesaplanmaktadır. Bir hastalık üzerinden örnek vermek gerekirse, örneğin sigara içenler arasında akciğer kanseri olma ihtimali %20 seviyelerinde iken, sigara içmeyenlerde %1 civarındadır. Böyle bir olasılıkta sigara içiciliğinin, akciğer kanseri ile ilgili rölatif riski 20 olarak hesaplanmış olur. Yani bu da şu demektir, sigara içmeyenlerin kanseri geliştirme olasılığı, içenlerin 20’de biridir. Bu makale rölatif riskin nasıl hesaplanacağını gösterecektir.
[the_ad id=”17227″][the_ad id=”17228″]
Adımlar:
12×2 tablo çizin. 2×2 bir tablo epidemiyolojik birçok hesaplamanın yapılması için temel oluşturur.
- Bu 2×2 tabloyu kendiniz çizebilirsiniz, ama öncesinde değişkenleri anlamanız gereklidir:
- A = Hastalığa sebep olabilecek duruma maruz kalan ve hasta olan insan sayısı
- B = Hastalığa sebep olabilecek duruma maruz kalan ve hasta olmayan insan sayısı
- C = Hastalığa sebep olabilecek duruma maruz kalmayan ve hasta olan insan sayısı
- D = Hastalığa sebep olabilecek duruma maruz kalmayan ve hasta olmayan insan sayısı
- Örnek olarak 2×2 bir tablo yapalım:
- Sigara içen 100 kişi ve sigara içmeyen 100 kişi hakkında yapılan araştırmalar sonucunda, akciğer kanserinin gelişimini inceleyecek olursak:
- Hemen, tablonun bir parçası doldurabiliriz. 100 sigara içen, 100 içmeyen olduğuna göre toplamdaki kişi sayısı 200’dür. Bu bilgiler ışığında tabloda toplam sigara içenler , toplam sigara içmeyenler ve toplam insan sayısı kısımlarını doldurabilirsiniz.
- Yapılan araştırmanın sonunda, sigara içen ve akciğer kanseri olan insan sayısı 30 iken, sigara içmeyen ama akciğer kanseri olan insan sayısı 10 olarak saptanmıştır. Şimdi tablonun geri kalanı doldurulabilir.
- Burada A= Sigara içen ve akciğer kanseri olan insan sayısının 30 olduğu anlaşılmış olur, B’yi hesaplamak için tüm sigara içenlerden akciğer kanseri olanlar çıkarılır, B = 100-30 = 70 olarak bulunmuş olur. C sigara içmeyip hasta olan insan sayısı olduğundan dolayı bu rakam 10 olarak zaten bize verilmiştir. Sigara içmeyen insan sayısı 100 olduğuna göre, Sigara içmeyip, hasta olmayan insan sayısını bulmak için toplam sigara içmeyen insan sayısından sigara içmeyip kanser olan insan sayısı çıkarılmalıdır: D= 100-10 =90 olarak bulunmuş olur.
2Oluşturduğumuz 2×2 tabloyu kullanarak rölatif riski hesaplayın.
- 2×2 tabloyu kullanarak rölatif riski hesaplamak için genel formülü kullanın.
- Bizim verdiğimiz örnek üzerinden rölatif riski hesaplayabilirsiniz.
- Örnekten yola çıkarsak, sigara içenlerin akciğer kanserine yakalanma rölatif riski 3’tür. Akciğer kanseri olasılığı sigara içenler arasında %30 iken, sigara içmeyen insanlarda %10’dur. Bu durumda rölatif risk %30 / %10 = 3 olarak bulunmuş olur.
3Rölatif risk sonucuna göre yorumlanabilir.
- Rölatif risk = 1 ise, o zaman iki grup arasında risk açısından herhangi bir fark yoktur.
- Rölatif risk 1’den az ise, bu durumda herhangi bir şeye maruz kalan grubun maruz kalmayan gruba nispetle daha az riski vardır.
- Rölatif risk 1’den fazla ise, bu durumda herhangi bir şeye maruz kalan grubun maruz kalmayan gruba nispetle daha çok riski vardır.
[the_ad id=”17269″][the_ad id=”17268″]
Video: