Minerallerin çeşitliliği deniz suyunun karakteristik özelliklerini ifade eder. Laboratuvar haricinde, tuzluluk oranı genellikle akvaryum hobisi olan kişilerce ve toprakta bulunan olası tuz miktarı ile ilgilenen çiftçiler tarafından ölçülmektedir. Tuzluluk oranını ölçebileceğiniz bir kaç cihaz mevcut iken, doğru tuzluluk oranını sağlamak ölçüm yapılan amaca bağlı olarak değişir. Tuzluluğu ölçmenizdeki amacınızı belirlemek için bir akvaryum kullanım kitapçığına ya da belirli bir ekin türü hakkındaki bilgilere bakın.
METHOD-1 Elde Taşınabilir Bir Refraktometre Kullanmak
1- Sıvılardaki tuzluluk oranını doğru bir şekilde ölçmek için bu cihazı kullanın. Refraktometreler sıvının içerisine daldırıldığında sıvının içinde ışığın ne kadar kırıldığını veya yansıdığını ölçerler. Suyun içerisinde daha fazla tuz (veya diğer malzemeler) çözündükçe, ışık daha büyük bir direnç ile karşılaşır ve bu yüzden daha fazla kırılır.
* Daha ucuz ancak daha az hassas bir yöntem için hidrometreyi deneyebilirsiniz.
* Eğer topraktaki tuzluluk oranını ölçüyorsanız, bir iletkenlik ölçer kullanın.
2- Ölçüm yapmak istediğiniz sıvıya uygun olarak dizayn edilmiş bir refraktometre seçin. Farklı sıvılar zaten ışığı farklı miktarlarda yansıtırlar, bu yüzden tuzluluk oranını (veya farklı katı içeriklerini) doğru bir şekilde ölçmek için, ölçüm yapacağınız sıvı için dizayn edilmiş olan bir refraktometre kullanın. Eğer ambalaj üzerinde özellikle bir sıvı türünden bahsedilmiyorsa, refraktometre muhtemelen tuzlu su ölçümü yapmak için dizayn edilmiştir.
* NOT: Tuz refraktometreleri suyun içerisinde çözünmüş olan sodyum klorid miktarını ölçmede kullanılır. Deniz suyu refraktometreleri ise deniz suyundaki veya deniz suyu ile dolu olan akvaryumlardaki tuz karışımlarını ölçmede kullanılır. Yanlış olan refraktometreyi kullanmak sonuç olarak size %5’lik bir hata payı verebilir ki bu da laboratuvar dışı kullanımlar için kabul edilebilir bir hata payıdır.
* Refraktometreler aynı zamanda belirli bir malzemenin sıcaklık değişiminde meydana gelen genleşme miktarının ölçümünde de kullanılır.
3- Refraktometrenin alt tarafında bulunan köşeli olan kısmındaki levhayı açın. Elde taşınabilir bir refraktometrenin sadece bir yuvarlak kısmı bulunur. Bir ucu düz uçludur diğer ucu ise köşelidir. Köşeli kısmı üstte olacak şekilde refraktometreyi tutun ve refraktometrenin alt kısmında bulunan ve tek yöne doğru açılan levhayı bulun.
* NOT: Eğer daha önceden bir refraktometre kullanmadıysanız, daha doğru bir ölçüm yapmak için ilk önce kalibre ayarı yapmalısınız. Bu işlem bu bölümün sonunda anlatılmıştır ama cihazın nasıl çalıştığını anlayabilmek için önce bu adımları okumanız sizin için daha iyi olur.
4- Açık olan prizma biçimindeki alana bir kaç damla sıvı damlatın. Ölçüm yapmak istediğiniz sıvıyı alın, ve bu alana damlatmak için bir göz damlalığı kullanın. Levhayı hareket ettirdiğinizde bu sıvıyı yarı saydam olan prizma kısmına aktarmış olursunuz. Prizmanın yüzeyinde ince bir su tabakası oluşana kadar prizmanın kalan kısmını su ile doldurun.
5- Levhayı dikkatlice kapatın. Prizmayı ilk haline doğru nazikçe ittirin. Refraktometre üzerindeki kısımlar küçük ve hassas olabilir bu yüzden biraz sıkışsa bile çok fazla kuvvet uygulamamaya çalışın. Bunun yerine tabakayı geriye doğru oynatın ve tekrar hafifçe hareket edene kadar parmağınızla ileriye doğru ittirin.
6- Tuzluluk oranının sonucunu okumak için cihazın üstüne bakın. Cihazın yuvarlık kısmından içeriye doğru bakın. Bir veya birden fazla numaralanmış ölçekler göreceksiniz. Tuzluluk oranı 0/00 ile etiketlenmişse bunun anlamı bindelik (1/1000) kısımdaki parçacık sayısı demektir. Ve bu sayı ölçeğin zemininde 0, en yukarısında ise 50 olacak şekilde olabilir. Tuzluluk oranını ölçebilmek için beyaz ve mavi alanların bir araya geldiği çizgiye bakın.
7- Nemli yumuşak bir bez ile prizmayı temizleyin. İhtiyacınız olan ölçümü aldığınızda, levhayı tekrar açın ve levhanın üzerinde su damlacığı kalmayana kadar yumuşak, hafif nemli bir bez ile levhayı temizleyin. Prizmanın içerisinde su bırakmak veya refraktometreyi suya daldırmak, refraktometreye zarar verebilir.
* Eğer minik prizma yüzeyinin tamamına erişebilecek esneklikte bir beziniz yok ise ıslak bir mendil de işinizi görebilir.
8- Refraktometreyi düzenli aralıklarla ayarlayın.
Her kullanımdan önce refraktometreyi arıtılmış saf su kullanarak doğru okuma değerleri için ayarlayın. Ölçüm yapmak istediğiniz herhangi bir sıvı için kullanmadan önce prizmaya su ekleyin ve tuzluluk derecesinin 0’ı gösterip göstermediğine bakın. Eğer 0’ı göstermiyorsa, kalibrasyon vidasını ayarlamak için küçük bir tornavida kullanın. Bu vida genellikle cihazın alt veya üst kısmındaki küçük bir kapağın altında bulunur. Tuzluluk oranını 0 olarak okuyana kadar ayarlayın.
* Yeni ve yüksek kalitedeki refraktometreler bir kaç haftada bir veya ayda bir ayarlanmaya gerek duyar. Daha ucuz eski olanlar ise her kullanımdan önce ayarlanmalıdır.
* Refraktometreniz belirli bir su sıcaklığında ayarlama yapılması için bir kullanım kılavuzu ile birlikte gelebilir. Eğer bu kılavuzdan yok ise, oda sıcaklığında bulunan saf su kullanın.
Kaynak:
- http://www.wikihow.com/Measure-Salinity
Uğur Kuzak.