Açılımı “ve benzeri” veya “ve benzer şeyler” olarak yapılan vb kısaltmasını kullanmanın kolay olduğunu düşünebilirsiniz. Tabii ki herkes bu kısaltmayı nasıl kullanacağını çok iyi biliyordur, değil mi? İşin gerçeği, bu kullanım o kadar da kolay sayılmaz — vb genellikle yanlış yazılır ve yanlış bile okunabilir! Vb’nin kulanımı okullarda veya özel derslerde sadece bir kısaltma olduğu düşünülerek öğretilmez. Bütün bunların aksine bu kısaltmayı düzgün kullanmak oldukça önemlidir. Öğrenmeye başlamak için adımlara gözatın.
Adımlar
1 Vb kısaltmasını “ve benzeri” ve “aynı sınıfa ait ögeler” anlamında kullanın. Vb “ve benzeri” ve “bunun gibi şeyler” demenin kısa yoludur ve aynı zamanda her şeyi sıralamadan bir liste yapmak için de kullanılır. Ancak listede bahsedilen şeyler aynı sınıfa ait olmalıdır ki vb kalıbı kafa karıştırıcı bir hal almasın.
- Örneğin, “kek, kurabiye vb. alabiliriz” diyebilirsiniz. Bu cümleden her çeşit tatlının alınabileceği çıkarımı yapılabilir. Bu cümle “Kek, kurabiye ve benzeri bir şey alabiliriz.” şeklinde de yazılabilir.
- Ancak “Hamburger, plastik tabak, kek vb. getirebilirsin.” diyemeyiz çünkü bu listedeki ögeler aynı sınıfa ait değildir ve karşınızdaki kişi tam olarak neyden bahsettiğinizi anlamayabilir.
- Aynı sınıfa ait ögeler her zaman materyal ögeler olmak zorunda değildir. Bu bir hissiyat da olabilir. Örneğin, “Lütfen bugün hissettiğiniz 3 duyguyu yazınız (üzüntü, sinir, korku vb.)” diyebilirsiniz.
2Zaten açıklama belirten bir kelimeyle başladığınız cümlelerde tekrar vb kullanmamalısınız. “Kek, çikolata, dondurma vb gibi şeyler getirebilirsiniz” dememelisiniz çünkü “gibi şeyler” dediğinizde zaten listenin tamamından bahsetmediğiniz açık hale gelir. “Kek, çikolata, dondurma gibi şeyler getirebilirsiniz” veya “kek, çikolata, dondurma vb. getirebilirsiniz” diyebilirsiniz.
3 Bir cümlede birden çok kez vb kullanmayın. Bazılarına göre cümle içinde birkaç kez vb kullanmak şirin gözükse de aslında bunun anlamı listeye birkaç farklı öge daha eklemektir, sadece 1 kere vb kullanmak yeterli olacaktır. “Partiden önce bulaşıkları yıkamam, arabayı yıkamam, odamı toplamam vb vb vb gerekiyor” şeklinde bir cümle kurmak doğru değildir.
4vb’den önce ve sonra “ve” kullanmayın. Vb zaten “ve” bağlacını içerdiği için “ve vb.” Şeklinde kullanmak yanlıştır. vb kullanırken “ve” kullanmadığınızdan emin olun.
5 Belli bir listeden bahsediyorsanız ve bu listedekiler dışında başka bir şeye ihtiyaç yoksa “vb” kullanmayın. Parti için sadece kurabiyeye, keke ve dondurmaya ihtiyacınız varsa “kurabiye, kek, dondurma vb” yazmak karşınızdaki kişide başka bir tatlı daha getirmesi gerektiği izlenimini yaratabilir.
6 Kişilerden bahsederken “vb” kullanmayın. “Vb” objelere ve “şey”lers gönderme yapılacağı zaman kullanılır. “Kuzenlerim Ali, Ayşe, İrem vb.’ne sinir oluyorum” diyemezsiniz. Bunun yerine “Kuzenlerim Ali, Ayşe, İrem ve diğerlerine sinir oluyorum” demelisiniz. Bu örnekte “diğerleri” diyerek diğer sinir olduğunuz kuzenlere de gönderme yapmış oluyorsunuz.
7Doğru şekilde yazın. “Vb” veya “ve benzeri” şeklinde yazabilirsiniz. Tam olarak nasıl yazıldığını iyi öğrenmelisiniz aksi takdirde yazdığınız şey garip gözükebilir.
8Doğru noktalama işareti ile yazın. “Vb”nin sonunda nokta olmalı. Bu oldukça açık, değil mi? Ancak cümleye devam edecekseniz noktadan sonra virgül koyarak devam etmelisiniz. Cümleyi bitirecekseniz “vb”den sonra koyduğunuz nokta yeterli olacaktır. Örneğin:
- “Partiye getirilecek şeyler; kek, kurabiye, dondurma vb., partiden sonra yapılacaklar; ortalığı temizlemek. “
9 Diğer noktalama işaretleri ile nasıl kullanacağınızı öğrenin. Evet nokta ve virgül kullanmalısınız ancak noktalı virgül, soru işareti veya ünlem kullanmanız gereken durumlar da olabilir ve bu durumlarda “vb” kafa karıştırabilir. İşte birkaç örnek:
- “Vb.”deki noktadan sonra soru işareti koyun.
- Noktadan hemen sonra ünlem koyun.
- Noktadan hemen sonra noktalı virgül koyun ve noktalama işareti ile bir sonraki kelime arasında bir boşluk bırakın.
- Gerektiğinde vb.nin başına ve sonuna parantes koyun. Örneğin: “Öğrenciler çantalarında sıvı taşımamalılar (su, şampuan, makyaj temizleyici vb.)”
Kaynak
- http://grammarist.com/usage/et-cetera-etc/
- http://www.wikihow.com/Use-%22Etc.%22-Correctly
- http://grammarist.com/usage/et-al/
sena toprakçı