Okuryazarlık, ya da okuma yazma yeteneği, bir insana verebileceğiniz en harika hediyelerden biridir. Bu yetenekler, ustalaşmak için uzun bir zaman ve pratik yapmayı gerektirse de, insan hayatı boyunca sayılamayacak kadar fırsatı önüne çıkarır. Daha sonrasında ise, bu fırsatlar bir sonraki jenerasyonun yaşamları boyunca geliştirilebilir, toplumlara büyük etkiler ve gelişmeler sağlayabilir. Ayrıca okuma ve yazmak bir çok insana neşe getirir. Eğer yaşadığınız çevredeki insanları okuma yazma yetenekleri konusunda cesaretlendirmek isterseniz, işte size bir kaç faydalı fikir.
Temel Yetenekler
1 Harfleri öğretmek. Harflerin temellerini öğretmek, (harfin ne olduğuna gelince, her bir harfin nasıl telaffuz edildiği, ve nasıl söylendiği) eğer birisine okuma yazmayı öğretmeyi istiyorsanız başlamanız gereken yerdir. Yaşa veya dile bakılmaksızın, okuma yazma, harflerin anlaşılması ile başlamalıdır. Eğer Latin alfabesi içeren bir dili öğretiyorsanız, uygulanacak prensip aynıdır: İlk önce karakterleri öğretin.
- Öğrencinize harflerin farklı şekillerini nasıl tanıyacağını öğretin. Aynı görünen ve aynı şekilde söylenen harfleri kolayca ayırt edebilmeleri gerekmektedir.
- Boyut değişimi, harfleri yazmayı öğrenmenin önemli bir parçasıdır. Öğrencilerinize büyük ve küçük harfleri, ve bunları ne zaman kullanmaları gerektiğini öğretin. Eğer Latin alfabesi öğretiyorsanız, bu daha az sorun olacaktır.
- Yön belirleme bir başka önemli yetenektir. Öğrencilerinizin harflerin hangi yönde duracağını ve birbirlerinin yanına nasıl düzgün bir şekilde yerleştirileceğini bilmeleri gerekmektedir. Roman harfleri için, bu sağdan sola ve yatay olacaktır. Diğer diller için ise bölgeye bağlı olarak soldan sağa veya dikey bir biçimde olabilir.
- Boşluk bırakmak da aynı şekilde önemli bir yetenektir. Öğrencilerinize kelime, cümle, paragraf vb. arasında nasıl boşluk bırakılacağını öğretin.
2 Ses bilgisi öğretmek. Ses bilgisi tamamen harflerin nasıl ses çıkarttığı, bu sesleri nasıl tanımladığımız ve bunların ne işe yaradıkları ile ilgilidir. Öğrencilerinizin ses bilgisi anlayışlarını geliştirmek onlara okuma ve yazma öğretmenizde anahtar nokta olacaktır.
- Öğrencilerinize duymayı öğretin. Bir konuşmayı dinleyebilmeli ve konuşma içerisindeki kelimelerin ayrı seslerden oluştuğunu bilmelidirler.
- Bir kez bu seslerin konseptini kavradıktan sonra, sesleri tanımlamayı öğretin. Örneğin; öğrencilerinizin “aaaaahhhh” şeklinde bir ses duyduktan sonra bunun “a” ile yazılmış olduğunu bilmeleri gerekmektedir.
- Sesleri tanıma konusunda bir kez rahat olduktan sonra, onlara kelimelerin içerisindeki sesleri nasıl değiştireceklerini öğretmeniz gerekecektir. Sözcüklerin kafiyeli olduklarını ya da bir dizedeki bir sözcüğün diğerlerinden farklı bir ses ile başlayıp bittiğini fark edebilmelidirler. Aynı zamanda kendi başlarına örnekler düşünebilmelidirler.
- Bileşik sesleri de öğretin. Bazı harflerin bir araya geldiklerinde seslerinin nasıl değiştiğini de açıklamanız gerekir. Örneğin; İngilizcede “th” veya “sh”, İspanyolcada “ll”, ve Almancada “ch” veya “eu” gibi.
3 Kelime oluşturmayı öğretmek. Öğrencileriniz harfler ve ilişkili sesleri hakkında sağlam bir kavrayışa sahip olduktan sonra, bu harfleri ve sesleri kullanarak sözcük oluşturmaya geçebilirsiniz. Onlara, bu aşamada sıkça okuma yapın ve bakmaları gereken çok sayıda örnek yazın. Bu, onlara kelimelerin nasıl oluştuğunu görmeleri için fırsatlar sağlayacaktır.
- Kelime oluşumunu öğretmenin önemli bir parçası, öğrencilerinize sesli ve sessiz harfler arasındaki farkı öğretmektir. Onlara hangi harflerin sesli ve hangilerinin sessiz olduğunu öğretin ve kelime içerisinde sesli harflerin gerekliliğini açıklayın. Sesli harflerin kelime içerisinde nereye gideceği konusunda temel ilkeleri öğretin. Örneğin; bir kelime içerisindeki tek sesli harfin kelimenin sonunda bulunması çok nadirdir, ancak ikinci bir harfin veya sesin, sesli harf olması oldukça yaygındır.
Kaynak
http://www.wikihow.com/Teach-Writing-Skills
uğur kuzak